Παλιότερα, η συμμετοχή και μόνο αρκούσε για να ικανοποιήσει πλήρως τις επιθυμίες και τις φιλοδοξίες των αθλητών. Η αντίληψη αυτή εκφράστηκε με τον πιο γλαφυρό τρόπο από τον Βαρόνο Πιέρ ντε Κουμπερτέν1 που αναβίωσε τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, ότι δηλαδή «αξία έχει η συμμετοχή και όχι η νίκη». Σήμερα, το ζητούμενο είναι οι υψηλοί στόχοι και η κατάκτηση της κορυφής.
Η συμμετοχή όλο και μεγαλύτερου αριθμού αθλητών από τις μικρές ήδη ηλικίες, με συστηματική προπόνηση και επιστημονικά τεκμηριωμένη υποστήριξη, κάνουν την άσκηση μια απαιτητική διαδικασία σε βάθος χρόνου που μοιάζει περισσότερο με μαραθώνιο παρά με αγώνα 100 μέτρων. Ατελείωτες ώρες προπονήσεων, φιλοδοξίες και όνειρα για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου ή κυπέλου, δίνουν τον τόνο αυτής της τόσο επίπονης ενασχόλησης με τον αθλητισμό, που στο τέλος όλα κρίνονται στις λεπτομέρειες. Η απόσταση μεταξύ νίκης και ήττας είναι πολλές φορές δυσδιάκριτη, όμως τη δόξα συνήθως παίρνει ο πρώτος. Οτιδήποτε μπορεί να διαταράξει αυτή την προσπάθεια στην κορυφή είναι εμπόδιο και φυσικά η στοματική υγεία έχει την τιμητική της.
Η φτωχή στοματική υγεία των αθλητών έχει βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες επιπτώσεις. Τερηδόνα, οδοντικό απόστημα, περιστεφανίτιδα των 3ων γομφίων (φλεγμονή των ούλων γύρω από τους φρονιμίτες), περιοδοντική νόσος ή τραυματισμοί στα δόντια και το πρόσωπο επηρεάζουν το ευ ζην του αθλητή2,3,4,5,6, τις προπονήσεις και τη μέγιστη απόδοσή του στους αγώνες.
Οι άμεσες επιπτώσεις από φλεγμονή στο στόμα είναι: πόνος και κακουχία, δυσκολία στη λήψη και μάσηση των τροφών και διαταραγμένος ύπνος. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις περιλαμβάνουν κίνδυνο απώλειας δοντιών, αυξημένες ανάγκες θεραπείας με πολύπλοκα θεραπευτικά σχήματα και μείωση της μασητικής ικανότητας του ατόμου που πάσχει. Οι επιπτώσεις των προβλημάτων αυτών στη γενικότερη υγεία του αθλητή7 καθώς επίσης ο ψυχολογικός αντίκτυπος της απουσίας του από τους αγωνιστικούς χώρους, είναι άλλες λιγότερο προφανείς αλλά υπαρκτές παράμετροι2.
Η αδυναμία του αθλητή να προπονηθεί ή να αγωνιστεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του από ασθένειες στην περιοχή του στόματος είναι κάτι το συνηθισμένο. Χρόνια ιδιαίτερα επίπονης προετοιμασίας και προσπάθειας μπορεί να πέσουν στο κενό εξ αιτίας συνηθισμένων οδοντοστοματικών προβλημάτων που θα μπορούσαν να προληφθούν8.
Ήδη μισό αιώνα πριν, στην πρώτη μελέτη για τους αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων του Μεξικό9 διατυπώθηκαν παρόμοιες σκέψεις για τη στοματική υγεία των αθλητών και επαναδιατυπώθηκαν πιο πρόσφατα παρά τη σχετική πρόοδο στις θεραπευτικές ανάγκες των αθλητών (λιγότερα εξαχθέντα και περισσότερα θεραπευμένα δόντια, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας10) :
«Η πιθανότητα για έναν αθλητή να χάσει 4 χρόνια σκληρής προετοιμασίας λόγω παθολογικών καταστάσεων στην περιοχή του στόματος ή τραυματισμών είναι αδιανόητη και πρέπει να ληφθούν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη αυτών των καταστάσεων».11
Βιβλιογραφία
1. Pierre de Coubertin. en.wikipedia.org
2. Locker D. Measuring oral health: a conceptual framework. Community Dent Health 1988;5:5–13.
3. Νeedleman I, Ashley P, Petrie A, et al. Oral health and impact on performance of athletes participating in the London 2012 Olympic Games: a cross-sectional study. Br J Sports Med 2013;47:1054–8.
4. ΜcNutt M, Partrick M, Shugars DA, et al. Impact of symptomatic pericoronitis on health-related quality of life.J Oral Maxillofac Surg 2008;66:2482–7
5. Νeedleman I, McGrath C, Floyd P, et al . Impact of oral health on the life quality of periodontal patients. J Clin Periodontol 2004;31:454–7.
6. Foster Page LA, Thomson WM. Caries prevalence, severity, and 3-year increment,and their impact upon New Zealand adolescents’ oral-health-related quality of life. J Public Health Dent 2012;72:287–94.
7. Loos BG, Tjoa S. Host-derived diagnostic markers for periodontitis: do they exist in gingival crevice fluid? Periodontol 2000 2005;39:53–72.
8. The International Olympic Committee (IOC) Consensus Statement on periodic health evaluation of elite athletes March 2009: Br J Med September 2009 Vol 43 No 9
9. Forrest JO. Dental condition of Olympic Games contestants—a pilot study, 1968.Dent Pract Dent Rec 1969;20:95–101.
10. Vougiouklakis G, Tzoutzas J, Farmakis ET, Farmakis EE, Antoniadou M, Mitsea A Dental data of the Athens 2004 Olympic and Paralympic Games. Int J Sports Med. 2008 Nov;29(11):927-33.
11. Piccininni PM, Fasel R. Sports dentistry and the Olympic Games. J Can Dent Assoc 2005;33:471-83.