Στις μέρες μας, πολλοί συνάνθρωποί μας συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες και μάλιστα σε υψηλό επίπεδο έντασης και ανταγωνισμού. Ο σκοπός για τους αθλητές, από μια τέτοια δραστηριότητα, είναι προφανής: να αποκομίσουν οφέλη για τη σωματική και ψυχική τους υγεία, χωρίς ταυτόχρονα να έχουν κάποια αρνητική συνέπεια όπως για παράδειγμα να δεχθούν ένα τραυματισμό. Οι τραυματισμοί κατά τις αθλητικές δραστηριότητες κόστιζαν στην Αυστραλία το 1990, (πληθυσμός 18 εκατ.), περίπου 1,4 δις δολάρια, ενώ το 30-50% αυτών των τραυματισμών θα μπορούσε να είχε προληφθεί.1
Οι τραυματισμοί στην περιοχή του στόματος αποτελούν ένα δημόσιο πρόβλημα υγείας2 γιατί είναι:
α) συχνοί και αποτελούν το 5% του συνόλου των τραυματισμών,3
β) συμβαίνουν συχνά σε παιδιά και νεαρά άτομα που βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη,4
γ) είναι πολλές φορές σύνθετοι και η θεραπεία τους κοστίζει ακριβά, διότι απαιτείται η συνεργασία ειδικών από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα,5
δ) μη αναστρέψιμοι και η θεραπεία τους μπορεί να συνεχιστεί για όλη τη ζωή του ασθενούς, σε αντίθεση με πολλούς άλλους τραυματισμούς που θεραπεύονται οριστικά.4,5
Το 30% των τραυματισμών στην περιοχή της κεφαλής συμβαίνει κατά την αθλητική δραστηριότητα.6 Ορισμένα αθλήματα, λόγω της επιθετικότητας και της έντονης σωματικής επαφής που τα χαρακτηρίζουν, παρουσιάζουν μεγαλύτερο ποσοστό τραυματισμών. Οι αθλητές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, προσπαθώντας να εμποδίσουν την αντίπαλο ομάδα ή αθλητή να νικήσει.7 Σε αυτά τα αθλήματα οι αθλητές έχουν 10% πιθανότητες για τραυματισμό σε κάθε αθλητική χρονιά και 50% πιθανότητες για τραυματισμό σε όλη τους την αθλητική καριέρα.8,9
Ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των τραυματισμών αφορά στην περιοχή του στόματος, δηλαδή στα δόντια και παράπλευρους μαλακούς και σκληρούς ιστούς με σοβαρές αισθητικές , λειτουργικές, οικονομικές και ψυχολογικές επιπτώσεις για τον αθλητή. Επιπρόσθετα, ένα κτύπημα στην στοματοπροσωπική χώρα μπορεί να προκαλέσει κατάγματα οστών στην περιοχή του προσώπου (ζυγωματικά, ρινικό, κάτω γνάθος) και ακόμα χειρότερα, τραυματισμούς στον αυχένα ή στον εγκέφαλο, σαν αποτέλεσμα της αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης και παραμόρφωσης του εγκεφάλου.10
Ένα χτύπημα στην κάτω γνάθο είναι η πιο συχνή αιτία εγκεφαλικών διασείσεων στον αθλητισμό11 και έχει δειχθεί ότι αθλητές που εκδήλωσαν διάσειση μετά από τραυματισμό είναι τέσσερις φορές πιο επιρρεπείς να έχουν στο μέλλον ένα νέο επεισόδιο διάσεισης.12 Επίσης, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, ο κόνδυλος είναι η πιο ευπαθής περιοχή της κάτω γνάθου. Κατάγματα σ’ αυτήν την περιοχή μπορούν να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα, προβλήματα παραμόρφωσης του προσώπου. Στα παιδιά, κατάγματα του κονδύλου μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη του κάτω μέρους του προσώπου.13
Το 80% των τραυματισμών στα δόντια δέχονται οι τομείς της άνω γνάθου14,15,16,17 (τα 4 πρόσθια άνω δόντια). Αθλητές με οδοντογναθικές ανωμαλίες και κακή σύγκλειση των δοντιών και των γνάθων, καθώς επίσης με χείλη που αδυνατούν να παραμείνουν κλειστά και να προστατεύσουν τα δόντια είναι υποψήφιοι για τέτοιους τραυματισμούς.15,17,18,19 Επίσης, έχει παρατηρηθεί σε άτομα που έχουν δεχθεί οδοντικό τραυματισμό, ότι ο κίνδυνος να επαναληφθεί τραυματικό επεισόδιο αυξάνεται στο 49%. 14,20
Ο αντίκτυπος από τέτοιες καταστάσεις στην καθημερινότητα των αθλητών είναι πολύ μεγάλος. Στην περίπτωση που υπάρξει απώλεια μονίμου δοντιού, προκύπτει σημαντικό λειτουργικό και αισθητικό πρόβλημα στην περιοχή του προσώπου. Ο ασθενής αναγκάζεται να δαπανήσει σημαντικά ποσά σε όλη του τη ζωή για την επανορθωτική, ενδοδοντική, χειρουργική και προσθετική αποκατάσταση της περιοχής που δέχθηκε τον τραυματισμό.21
Το κόστος θεραπείας και δια βίου παρακολούθησης ενός τραυματισμένου ή απολεσθέντος δοντιού είναι ιδιαίτερα μεγάλο και μπορεί να φτάσει σε αρκετές χιλιάδες ευρώ. (Στις ΗΠΑ έχει υπολογιστεί σε 5.000-20.000 δολλάρια).22
Επιπλέον, αν ο τραυματίας είναι παιδί θα προκληθεί έλλειμμα ανάπτυξης του οστού στην συγκεκριμένη περιοχή του τραυματισμού, το οποίο περιπλέκει το πρόβλημα και κάνει πιο δύσκολη την αποκατάστασή του. Θα πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη την απουσία του παιδιού από πολλές ώρες μαθημάτων, την απώλεια πολλών παραγωγικών ωρών και εργατοωρών των οικείων του, τον πόνο, και τις ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του.23
Τέτοιοι τραυματισμοί εμποδίζουν τον αθλητή να 
προπονηθεί συστηματικά, να χαμογελά ελεύθερα, να μασάει τις τροφές χωρίς περιορισμούς, να χαίρεται την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους και τέλος τον επηρεάζουν συναισθηματικά.25,26 Έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και μετά τη θεραπεία του δοντιού του τραυματία, (με κάταγμα αδαμαντίνης-οδοντίνης ενός προσθίου τομέα), δεν απαλείφεται ο αντίκτυπος του τραύματος στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.24,25,26,27
Βιβλιογραφία
1. Sports injuries in Australia: Causes, Cost and Prevention. Centre for health promotion and research, Sydney, Australia, (1990)
2. Glendor U. Epidemiology of traumatic dental injuries–a 12 year review of the literature. Dent Traumatol. 2008 Dec;24(6):603-11.
3. Petersson EE, Andersson L, Sörensen S Traumatic oral vs non-oral injuries. Swed Dent J. 1997;21(1-2):55-68.
4. Andreasen JO, Andreasen FM, Andreasen L. Textbook and color atlas of traumatic injuries to the teeth, 4th edn. Oxford: Blackwell Munksgaard; 2007.
5. Glendor U, Andersson L, Andreasen JO. Economic aspects of traumatic dental injuries.In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andreasen L. editors. Textbook and color atlas of traumatic injuries to the teeth, 4th edn. Chapter 34. Oxford: Blackwell Munksgaard; 2007.p.861-8.
6. Kraft A, Abermann E, Stigler R, Zsifkovits C, Pedross F, Kloss F, Gassner R. Craniomaxillofacial trauma: synopsis of 14,654 cases with 35,129 injuries in 15 years. Craniomaxillofac Trauma Reconstr. 2012 Mar;5(1):41-50.
7. Dorney B. Dental screening for rugby players in New South Wales, Ausralia. FDI World 1998; 7:10-13.
8. Clegg j. Mouth protection for the rugby football player. British Dental Journal 1969; 21:341-343.
9. Heintz W. Mouth protectors: a progress report. Journal of the American Dental Association 1968; 77:632-636.
10. Hickey JC, Morris AL, Carlson LD, Seward TE. The relation of mouth protectors to cranial pressure and deformation. J Am Dent Assoc. 1967 Mar;74(4):735-40.
11. Chapman PJ. The prevalence of orofacial injuries and use of mouthguards in Rugby Union. Aust Dent J. 1985 Oct;30(5):364-7.
12. Gerberich SG, Priest JD, Boen JR, Straub CP, Maxwell RE. Concussion incidences and severity in secondary school varsity football players. Am J Public Health. 1983 Dec;73(12):1370-5.
13. Guyette RF. Facial injuries in basketball players. Clin Sports Med. 1993 Apr;12(2):247-64.
14. Skaare AB, Jacobsen I. Dental injuries in Norwegians aged 7-18 years. Dent Traumatol. 2003 Apr;19(2):67-71.
15. Burden DJ. An investigation of the association between overjet size, lip coverage, and traumatic injury to maxillary incisors. Eur J Orthod. 1995 Dec;17(6):513-7.
16. Traebert J, Bittencourt DD, Peres KG, Peres MA, de Lacerda JT, Marcenes W. Aetiology and rates of treatment of traumatic dental injuries among 12-year-old school children in a town in southern Brazil. Dent Traumatol. 2006 Aug;22(4):173-8.
17. Kumamoto DP, Maeda Y A literature review of sports-related orofacial trauma. Gen Dent. 2004 May-Jun;52(3):270-80; quiz 281.
18. Davis GT, Knott SC. Dental trauma in Australia. Aust Dent J. 1984 Aug;29(4):217-21.
19. Ranalli DN. Prevention of sports-related traumatic dental injuries. Dent Clin North Am. 2000 Jan;44(1):35-51, v-vi.
20. Al-Jundi SH. Type of treatment, prognosis, and estimation of time spent to manage dental trauma in late presentation cases at a dental teaching hospital: a longitudinal and retrospective study. Dent Traumatol. 2004 Feb;20(1):1-5.
21. American Academy of Pediatric Dentistry. Policy on Prevention of Sports-related Orofacial Injuries; Oral health policies 67-71, reference manual V 35 / NO 6 13 /14, Revised 2013. http://www.aapd.org/media/Policies_Guidelines/P_Sports.pdf
22. National Youth Sports Safety Foundation, Inc; 2005. Available at:”http://www.nyssf.org”. Accessed July 16, 2005.
23. Nguyen PM, Kenny DJ, Barrett EJ. Socio-economic burden of permanent incisor replantation on children and parents Dent Traumatol. 2004 Jun;20(3):123-33.
24. Cavalleri G, Zerman N. Traumatic crown fractures in permanent incisors with immature roots: a follow-up study. Endod Dent Traumatol. 1995 Dec;11(6):294-6.
25. Cortes MI, Marcenes W, Sheiham A Impact of traumatic injuries to the permanent teeth on the oral health-related quality of life in 12-14-year-old children Community Dent Oral Epidemiol. 2002 Jun;30(3):193-8.
26. Ramos-Jorge ML, Bosco VL, Peres MA, Nunes AC. The impact of treatment of dental trauma on the quality of life of adolescents – a case-control study in southern Brazil. Dent Traumatol. 2007 Apr;23(2):114-9.
27. Berger TD, Kenny DJ, Casas MJ, Barrett EJ, Lawrence HP Effects of severe dentoalveolar trauma on the quality-of-life of children and parents. Dent Traumatol. 2009 Oct;25(5):462-9.